Klawesyn: historia, wideo, ciekawe fakty, słuchaj

Instrument muzyczny: klawesyn

Z pewnością na koncertach zauważyłeś instrument muzyczny podobny do pianina, ale znacznie mniejszy, z kilkoma klawiaturami i zupełnie innym, dzwoniącym metalicznym dźwiękiem? Nazwa tego instrumentu to klawesyn. W każdym kraju nazywa się go inaczej: we Francji i Rosji to klawesyn, we Włoszech - balsam (a czasem klucz balo), w Anglii - klawesyn. Klawesyn to instrument muzyczny strunowy, z którego szczypta dźwięku jest wydobywana.

Dźwięk

Dźwięk klawesynu jest trudny do pomylenia z jakimkolwiek innym instrumentem, jest wyjątkowy, genialny i nierówny. Jak tylko usłyszysz ten dźwięk, natychmiast pojawią się starożytne tańce, bale i szlachetne dworskie panie w wspaniałych sukniach z niewyobrażalnymi fryzurami. Główna różnica między klawesynem polega na tym, że jego dźwięk nie może płynnie zmieniać dynamiki, podobnie jak inne instrumenty. Aby rozwiązać ten problem, mistrzowie wymyślili dodanie innych rejestrów, które są włączane za pomocą ręcznych przełączników i dźwigni. Znajdują się po bokach klawiatury. Nieco później pojawiły się również przełączniki nożne ułatwiające grę.

Zdjęcie:

Ciekawe fakty

• Klawesyn był zawsze uważany za arystokratyczny instrument, który dekorował salony i sale najbogatszych ludzi w Europie. Dlatego w dawnych czasach był on wykonany z drogich odmian drewna, klucze były przykryte płytami szylkretowej masy macicy perłowej, a czasami były inkrustowane kamieniami szlachetnymi.
• Czy zauważyliście, że niektóre klawesyny mają niższe klawisze, czarne i górne białe, dokładnie odwrotnie niż fortepian czy pianino? Klawesyn z takimi kolorowankami był powszechny we Francji w XVII wieku. Jak wyjaśniają historycy, takie wykończenie klawiatury kojarzyło się z ówczesnym stylem galanterii - śnieżnobiałe ręce klawesynistów wyglądały bardzo elegancko i wytłoczone na czarnej klawiaturze.
• Początkowo klawesyn został umieszczony na stole, nieco później rzemieślnicy dodali piękne nogi.

• Pewnego razu dyrygent musiał usiąść za klawesynem i udało mu się grać lewą ręką, a prawą ręką prowadzić muzyków.
• Próbując odtworzyć dźwięk klawesynu, niektórzy mistrzowie poszli na całość. Tak więc w sowieckim fortepianie z czerwonej czerwieni, wykonanym w czasach sowieckich, trzeci pedał obniża specjalną tkaninę na sznurki, do których przymocowane są metalowe języki. Młoty uderzają w nie i pojawia się charakterystyczny dźwięk. Ta sama konstrukcja jest w radzieckim fortepianie „Accord”.
• Przełączniki nożne na klawesynie pojawiły się dopiero w 1750 roku.
• Początkowo dynamika dźwięku została zmieniona przez podwojenie i potrojenie strun, dopiero w XVII-XVIII wieku zaczęto produkować instrumenty z 2 lub nawet 3 podręcznikami ułożonymi jeden nad drugim, z różnymi rejestrami. W tym przypadku górna instrukcja została ustawiona na oktawę wyżej.
• Przez długi czas instrument włoskiego mistrza Hieronima w 1521 r. Uważany był za najstarszy zachowany klawesyn do naszych czasów, jednak później znaleziono bardziej starożytny klawesyn, wykonany 18 września 1515 r. Przez Vincentusa z Livigimeno.
• 16-wieczne klawesyny były głównie pochodzenia włoskiego (Wenecja) i były wykonane z cyprysu. Francuskie instrumenty z dwoma klawiaturami (podręcznikami) zostały wykonane z drewna orzechowego.
• Większość klawesynów ma rejestr lutni, charakteryzuje się barwą nosową. Aby uzyskać taki dźwięk, struny zostały stłumione kawałkami tkaniny z filcu lub skóry.
• W średniowieczu na dworze hiszpańskiego króla Filipa II był tak zwany „klawesyn kotów”. Było to urządzenie składające się z klawiatury i prostokątnego pudełka z kilkoma przegródkami, w których umieszczono koty. Przedtem zwierzęta były odsłuchiwane, stąpały po ogonach i kładły głos. Potem ogony nieszczęsnych kotów zostały unieruchomione pod kluczami, po naciśnięciu przebiły igłę. Zwierzę krzyczało mocno, a wykonawca nadal grał swoją melodię. Wiadomo, że Perth zamówiłem również „klawesyn kota” dla jego kunstkamery.
• Słynny francuski klawesynista F. Couperin ma traktat „Sztuka grania na klawesynie”, który muzycy lubią nawet dzisiaj.
• Kuperin zaczął aktywnie wykorzystywać swój kciuk (pierwszy palec) podczas gry na klawesynie, wcześniej muzycy grali tylko cztery, a piąty nie był zaangażowany. Ten pomysł został wkrótce przechwycony przez innych wykonawców.
• Słynny wykonawca Handel w dzieciństwie zmuszony był ćwiczyć grę na klawesynie na strychu, ponieważ jego ojciec był przeciwny karierze muzyka i marzył, że jego syn otrzymał tytuł prawnika.
• Co ciekawe, akcja skoczka została opisana przez W. Szekspira w jego 128 sonecie.
• Muzycy grający na klawesynie nazywano klawiaturami, ponieważ z powodzeniem posiadali organy i klawikord.
• Warto zauważyć, że zasięg klawesynu koncertowego w połowie XVIII wieku był szerszy niż w przypadku fortepianu, który później go zastąpił

Dzieła sztuki

I.S. Bach - Koncert na klawesyn, smyczki i basso continuo D-dur (posłuchaj)

M. Corett - Koncert na klawesyn z orkiestrą d-moll (posłuchaj)

G.F. Handel - Suita na klawesyn nr 4 Sarabande (posłuchaj)

Budowa

Zewnętrznie klawesyn wygląda trochę jak fortepian. Podłużny trójkątny kształt uzupełniają piękne nogi, a sznurki w nim ułożone są poziomo, równolegle do klawiszy. Każdy klucz jest wyposażony w popychacz, czasami nazywany jest również zworą, a język jest przymocowany na jego górnym końcu. Dźwięk klawesynu jest wydobywany z przymrużeniem oka. Po naciśnięciu klawisza wprawiane są w ruch elastyczne języczki z ptasich piór, w nowszych modelach już zastosowano plastikowe. Łapią ciasny sznurek iz tego powodu występuje charakterystyczny szczypta.

Historia pochodzenia

Pierwsze informacje o tym instrumencie można przypisać do roku 1511, dlatego uważa się, że powstał on w XVI wieku. Jednak nieco później pojawiła się nowa informacja, że ​​we włoskim źródle z 1397 r. („Decameron” J. Boccaco) znajduje się również informacja o instrumencie. Najstarszy obraz pochodzi z 1425 r. - na ołtarzu w Minden.

Jego początek, klawesyn jest zobowiązany do psalterii. Projektem tego starego poprzednika była zdrada i dołączono mechanizm klawiatury. Pierwsze klawesyny nie były bardzo podobne do współczesnej wersji. Miały kształt prostokąta i na zewnątrz przypominały „wolny” klawikord, tylko jego struny miały różne długości.

Kiedyś klawesyn był bardzo popularny i był z powodzeniem stosowany w zespołach, orkiestrze. W XVII i XVIII wieku instrument stał się powszechnie używany jako instrument solowy. Osobliwa barwa klawesynu odpowiadała temu dzielnemu czasowi. Na początku XIX wieku instrument był praktycznie nieużywany, dopóki kultura gry go nie odrodziła się na przełomie XIX i XX wieku.

Odmiany

Nazwa „klawesyn” należy do instrumentów klawiszowych o zasięgu do 5 oktaw i ma kształt skrzydlaty. Istnieją również mniejsze odmiany instrumentów, które pochodzą z jednym zestawem strun, a ich zasięg osiąga tylko 4 oktawy. Tak więc wśród nich wyróżniają się: spinet, w którym struny znajdują się po przekątnej, müselair ma kształt prostokąta, a struny są umieszczone prostopadle do klawiatury. Ponadto gatunek należy do virginel.